Een naam als een bus...

De tandarts van de kinderen heet Dottoressa Marmo (dokter Marmer) en dat lijkt me een prima naam die past bij haar beroep. Ik hou van dat soort namen. Soms zijn ze grappig zoals dhr. Baksteen, vlieger bij de KLM.

Hetzelfde dacht ik altijd van Bernardo Buontalenti (1531-1608), een ongelofelijk veelzijdig man, architect, beeldhouwer, schilder, militair ingenieur, scenograaf en kok. Ik vond het zo fantastisch dat zo'n man met deze naam geboren was. Bernard Voltalent!! Helaas is de werkelijkheid een tikje minder lyrisch en heette hij bij geboorte Bernardo Buonacorsi, toch is hij de geschiedenis ingegaan en bekend bij iedereen als Bernardo Buontalenti.

één van de eerste ontwerpen van Buontalenti die je ziet 

als je vanaf Porta Romana de stad binnenrijdt: 

Het paleis van Bianca Cappello in Via Maggio

Buontalenti is niet de enige die zijn stempel op de stad heeft gedrukt. De eerste was natuurlijk Arnolfo di Cambio die niet alleen beeldhouwer was maar als architect eind 13e eeuw het ontwerp voor de Dom, Palazzo Vecchio, de absis van Santa Croce en de jongste stadsmuren voor zijn rekening nam. Michelangelo die begin 16e eeuw de verdedigingswerken rond San Miniato maakt. Vasari die midden 16e eeuw de Uffizi en de Vasarigang bouwt.

Vasari wordt als hofarchitect na zijn dood  opgevolgd door Buontalenti en het duurde tot ver in de 19e eeuw voordat er weer iemand kwam die het straatbeeld van de stad drastisch veranderde: Giuseppe Poggi. Hij brak de 13e eeuwse stadsmuren van Arnolfo en en hele middeleeuwse wijk in het centrum af in een poging om Florence dezelfde allure te geven als Parijs, een Europese hoofdstad waardig. Maar daarover een volgende blog.

Aan het eind van Via Maggio, hoek met Borgo San Iacopo:

De Buontalenti fontein

In het kader van de opfrissingscursus 16e eeuw was ik onlangs in het Museo degli Argenti (zilvermuseum) wat eigenlijk 'de Prinselijke schatkamer' zou moeten heten, want de verzameling zilveren borden is slechts een kleine greep uit de ongelofelijk gevarieerde verzamelingen die er te zien zijn. Van Cameeen tot fantasie snijwerk in ivoor, van christal tot hardstenen vazen. Ringen, glazen, kandelaars, miniaturen, oneindig. Onze leraar stond lang stil voor een vaas van lapis lazulli gemaakt naar een ontwerp van.... Buontalenti.

De Buontalenti vaas

Vanuit de stad is van alle kanten te zien het fort wat Ferdinando I de'Medici door Buontalenti liet ontwerpen, Forte Belvedere, het lijkt een vriendelijke villa, maar in werkelijkheid is het een onneembare vesting die dreigend boven de stad uit torent. Een vluchthaven voor familieleden en kostbaarheden.

In Via Proconsolo in het Palazzo Nonfinito is een voorbeeld van een Buontalenti-raam te zien.

Na  deze wandeling raad ik aan nog even langs de Gelateria alla Passera te gaan op het Piazza della Passera. Zij hebben het beste Buontalenti-ijs, een recept wat de veelzijdige man ontwierp tijdens een opdracht een uitbundig banket voor de internationale gasten van de familie de'Medici te organiseren.

Bij de banketten zorgde hij niet alleen voor het desert maar ook voor de kostuums en de scenografie van de spektakels om de gasten te amuseren.

Bij de film Vatel moet ik altijd aan Buontalenti denken, aan alles wat hij deed om het de mensen aan het hof naar de zin te maken, ook al speelt het bijna een eeuw later.

klik hier voor de trailer van Vatel

San Giuseppe

Vandaag, 19 maart, is het de dag van San Giuseppe, oftewel Sint Josef en daarom de ware vaderdag. Sint Josef is namelijk niet alleen beschermheilige van timmermannen, meubelmakers, houtbewerkers, economen, werklieden en procureurs, maar ook van vaders, vanwege zijn rol als adoptief vader van Jezus.

Hij wordt altijd beschreven als een bescheiden en rechtvaardig man. Toen hij met Maria trouwen mocht waren alle jonge mannen jaloers en ontdaan. Zo'n oude man met zo'n mooie jonge vrouw! Na het huwelijk kwam hij erachter dat zijn vrouw al zwanger was en besloot hij haar, op advies van een engel die hem in een droom verscheen, niet te 'verwerpen'. In een andere droom werd hij door de engel gewaarschuwd en vluchtte hij met zijn jonge gezin naar Egypte.

Meestal wordt hij afgebeeld als een oude, armoedige man, maar in de San Lorenzo kerk zijn twee bijzondere afbeeldingen van Sint Josef. De ene is het altaarstuk van Pietro Annigoni en een van de weinige moderne werken in een kerk in Florence. Het is 'Sint Josef en kind' uit 1963 waarop Sint Josef is afgebeeld als stoere timmerman die een beschermende hand boven het hoofd van zijn spelende zoon houdt. In het verlengde van de plank die tegen de werkbank leunt lijkt het kruis te zien, even goud als het gouden haar van het kind.

Het andere altaarstuk is van Rosso Fiorentino en is het huwelijk van Maria en Josef, geschilderd in 1523. Hier is Josef ook niet de oude zielige man, die we anders zien, maar een aantrekkelijke jonge man met krullen. Hij is hier eigenlijk alleen aan de staf te herkennen. (Om te bepalen wie er met Maria mocht trouwen werden er stokken uitgedeeld aan de geinteresseerde mannen. Diegene bij wie de stok zou ontluiken, zou haar hand mogen. Vaak zien we jonge mannen, gefrusteerd stokken te breken op schilderijen met dit thema). De overdaad van Rosso Fiorentino, het  'changeant' effect in de kleuren, de lange gezichten, de absurde haartooien en onnatuurlijke poses. De stijl van na de grote Michelangelo, Leonardo en Raffaello, het manierisme.

Op deze fresco van Franciabigio in de Chiostro dei Voti in SS Annunziata zie je stokken op de grond gegooid en rechtsonder zit een man op de grond in een poging zijn stok te breken. De Maria heeft hier geen gezicht meer. Het schijnt dat de schilder het heeft uitgehakt, nadat hij er achter kwam dat de monniken uit het klooster stiekem al naar de fresco waren gaan kijken voordat het af was. 

Nog even terugkomend op Rosso Fiorentino: vaak merk ik dat veel Nederlanders zeggen nooit van hem te hebben gehoord. Maar toch kent iedereen wel dit engeltje ( uit de Uffizi) van kalenders, bordjes en posters:

Vandaag zijn de vaders in Italie getrakteerd op fritelle di San Giuseppe, mierzoete gefrituurde balletjes van rijstmeel, gevuld met room. 

 

(klik hier voor het recept)

p.s. voor een vertaling van het recept ben ik altijd beschikbaar!