Zonnewende

Een zonnewende (Solstitium) is de gebeurtenis waarbij de zon, vanaf de aarde gezien, de noordelijkste of zuidelijkste stand bereikt. Deze stand wordt op de aarde gemarkeerd door de Kreeftskkeerkring (voor het noorden en dus de zomer) en de Steenbokskeerkring (voor het zuiden en dus de winter).

Gisteren was het 21 december, de kortste dag van het jaar, de dag dat officieel de winter begint en dus de dag dat de zon het verst van ons af staat. Het moment van de zonnewende was echter vandaag om 5.30 uur. Vanaf nu zullen de dagen gelukkig langzaam aan weer langer gaan worden omdat de zon zich weer naar ons terug wendt.

Zoals in Stonehenge zijn er over de hele wereld installaties die het fenomeen zonnewende herkennen, maar ook in Florence!!

Wat je niet direct weet wanneer je als gewone toerist, maar ook als doorsnee Florentijn, door de stad loopt is dat er overal zonnewijzers en andere astronomische instrumenten te zien zijn. De meest bekende zijn de openingen in de koepel van de Santa Maria del Fiore, de Dom, en in de koepel van de doopkapel, het Baptisterium, waardoor de zon alleen schijnt tijdens de zomerzonnewende. Het nieuwe Galileo Galilei Museum biedt op haar site een hele mooie rondleiding rond het thema: http://brunelleschi.imss.fi.it/meridiane/indice.html

Mijn astronomische lievelings plek is de façade van de Santa Maria Novella. Hier is een aantal instrumenten heel duidelijk te zien, niet makkelijk te snappen, laat staan uit te leggen. In ieder geval duidelijk te herkennen is een zonnewijzer en een bol om de Equinoxen te meten.

In de tweede helft van de zestiende eeuw heeft de Dominicaner monnik Ignazio Danti deze instrumenten in de façade aangebracht. Hij wilde een manier vinden om de onduidelijkheden rond het maken van de Juliaanse kalender op te lossen. Minder makkelijk te zien, maar wel aanwezig, zijn de openingen in de façade om hele speciale metingen te doen.

En heel duidelijk, rond de middag deze dagen, schijnt de zon 10 minuten lang de kerk in, precies door dat hele kleine gaatje in de muur: de winterzonnewende!