De tranen van San Lorenzo

Vandaag, 10 augustus, is de dag van San Lorenzo en vandaag valt precies in de periode van het jaar dat de aarde de meteorietenzwerm van de Perseiden kruist.

Als de aarde de baan van een meteoritenzwerm kruist zijn er meer dan anders vallende sterren te zien. De 'sterren' zijn eigenlijk verdampende stofdeeltjes. Dit klinkt fijner dan de theorie, die leert dat wat wij een vallende ster noemen, de laatste schreeuw is van een ster voordat hij in een zwart gat verdwijnt.

Op 10 augustus 285 werd in Rome San Lorenzo gemarteld en vermoord. In zijn leven was Lorenzo een Diaken die door Keizer Valerianus tot de marteldood veroordeeld wordt. Het was de tijd van de christenvervolgingen en de geheime diensten in de catacomben. De Keizer had de schatten van de kerk nodig om de oorlogen tegen de Germanen te bekostigen. Toen de heilige Laurentius weigerde die over te dragen kostte hem dat zijn leven.

Santo Stefano en San Lorenzo 

(Donatello in de Oude Sacrestie van de San Lorenzo, Florence, rond 1435)

Zoals alle heilige martelaren wordt hij altijd afgebeeld met het atribuut waardoor hij aan zijn einde is gekomen. Vaak vragen mensen mij wie die heilige met het raam in zijn hand is. Het is geen raam, het is een gril, want volgens bronnen, die helaas niet helemaal te vertrouwen zijn, maar waar wel altijd in is geloofd is de heilige Laurentius gegrild en sterker nog, volgens de geschriften heeft hij ook nog tegen zijn folteraars gezegd: 'Aan deze kant ben ik gaar, draai me nu maar om'.

Martelaarschap van San Lorenzo 'aan deze kant ben ik gaar....'

(Bronzino, fresco, 1569 in de kerk van San Lorenzo, Florence)

De vallende sterren staan symbool voor de vonken van het vuur onder de gril, maar worden ook wel de tranen van San Lorenzo genoemd, maar gelukkig denken we doorgaans aan romantischer dingen bij het zien van de vallende sterren.

In heel Italie en natuurlijk in Chianti is het weer een fijne reden om wijn te drinken en viert elk dorp 'Calici di Stelle' waarbij het wijnproeven gecombineerd wordt met het wegdromen bij de vallende sterren, het gratis bezoeken van musea en een vrijmarkt voor typische Toscaanse produkten.

Van borrel-les tot winetasting

Na 10 jaar in Italie gebeurt het me nog tè regelmatig dat ik een flater sla met mijn taalfouten. Zo had ik het laatst over het 'kruisen' van Christus, waarop iemand vroeg: 'met wat? Een Maremmano?' en gister vertelde ik over mijn opfrissingscursus, wat voor de toehoorders klonk als borrel-les.

De Maremmana herder, uit de Maremma, Zuid-Toscane

Nou heb ik niets tegen een aperitiefje, maar borrel-les dekt niet echt de lading van mijn cursus over de 16e eeuw. Zo ging de les van gister over de 16e eeuwse schilders en beeldhouwers in Florence. Over het manierisme, over de eerste stappen in de richting van de barok, de gierigheid van Michelangelo, de bravoure van Cellini, het lompe van Bandinelli. Over de schilders Santi di Tito, Passignano, Vasari, maar ook Giovanni Stradano (de Vlaming Jan van der Straet), beroemd vanwege zijn decoraties in Palazzo Vecchio en Alessandro Allori, de leerling van Bronzino.

De Studiolo van Francesco I de'Medici

Allemaal werkten ze in opdracht van de Groothertogen. Francesco I, de zoon van Cosimo I en Groothertog van 1574 tot 1587, liet zijn studiolo, zijn pronkkamer, milimeter na milimeter decoreren door de grootsten van zijn tijd. Interessant al die grote namen die gewoon in opdracht werkten. De Studiolo is een klein zijkamertje van de Salone dei '500 in Palazzo Vecchio en is een wonder. Francesco was vanaf jongs af aan geinteresseerd in de wetenschap en alle schilderijen en beelden in de studiolo hebben daarmee te maken, van de vier elementen tot de alchemie en de sterrenkunde.

Bernardino Poccetti wordt genoemd als een van de meest belangrijke frescoschilders van het einde van de 16e eeuw. Maar is volgens de cursusleider minder bekend. Dat kan. Toch heeft hij de plafonds versierd van kapellen in alle kerken van Florence, van de SS Annunziata tot aan de Carmine, bovendien ongeveer een derde van alle plafonds in Palazzo Pitti en de grot van Bontalenti in de tuinen van Boboli. Als je in de gids van de Touring Club Italiano Bernardino Poccetti opzoekt geeft zijn naam 34 pagina verwijzingen en dat gaat om werken alleen in Florence. Poccetti is een blije schilder, dat zie je aan alles, liefde voor de natuur, voor de omgeving, voor de ruimte die hij moet decoreren. Hij vult de vlakken met een overdaad van figuren en symbolen.

 

De loggia in Castello della Paneretta

Voor één fresco van Poccetti hoef je stad noch kerk in, alleen maar mee te gaan naar een wijnproeverij met rondleiding in het schattige Castello della Paneretta, in Barberino Val d'Elsa. Toen dit in de 16e eeuw van militaire vesting werd omgebouwd tot landhuis werd Poccetti ingeschakeld om de loggia in de binnenplaats te beschilderen. Het kasteel is eigendom van de familie Albisetti die het in 1984 van de Strozzi's kochten. Het is een van de grootste landbouwbedrijven in de omgeving, maar de druiven voor de Chianti Classico (22 hectaren) worden elk jaar met de hand geoogst.

Klik hier voor de site van Castello della Paneretta 

Tussen de cipressen voor het kasteel kun je San Giminiano zien liggen. De bomen zijn eeuwen oud en opgenomen in het Unesco Erfgoed.